GDP là gì? Cách tính và vai trò của GDP

Thỉnh thoảng trên các bản tin tài chính, chúng ta hay thấy nhắc đến từ GDP. Vậy bạn đã biết GDP là gì? Cách tính và vai trò của GDP trong nền kinh tế như thế nào chưa? Bài viết dưới đây, Finy sẽ cùng các bạn tìm hiểu những thông tin này một cách chi tiết nhé!

GDP là khái niệm quen thuộc trong ngành kinh tế. 

Tổng quan về khái niệm GDP

GDP là từ viết tắt của Gross Domestic Product dịch ra có nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội. Đây là một trong những chỉ số được dùng để đo lường tổng giá trị hàng hóa và tài sản được sản xuất ở một quốc gia trong một thời điểm nhất định. 

Hiểu một cách đơn giản thì GDP chính là chỉ số mô tả tổng giá trị thị trường. Người ta tính GDP bằng cách cộng tổng các loại hàng hóa cộng lại và quy ước thành 1 chỉ tiêu duy nhất. 

Giá trị của GDP chỉ được tính giá trị của các loại hàng hóa được kinh doanh hợp pháp trên thị trường. Căn cứ vào giá trị GDP mà người ta sẽ đo lường được sức mạnh và tiềm năng phát triển kinh tế của một quốc gia trong một quý hoặc một năm. 

Phân loại GDP 

Người ta có thể phân loại GDP dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số loại GDP cơ bản cho các bạn tham khảo: 

 GDP Bình quân đầu người 

GDP Bình quân đầu người chính là chỉ số được tính dựa trên kết quả kinh doanh và sản xuất bình quân trên đầu người. Chỉ số này thường tỷ lệ thuận với mức sống của người dân ở quốc gia đó. 

Dựa trên giá trị GDP bình quân đầu người, các nhà hoạch định chính sách có thể đánh giá về chất lượng sống của người dân. Cũng như nó thể hiện được sự phân hóa giàu nghèo nhằm đề xuất ra được những chính sách kinh tế phù hợp nâng cao mức sống của người dân. 

Công thức tính GDP Bình quân đầu người: 

GDP (per capital) = GDP quốc gia/ Tổng số dân trung bình

Để tính được GDP bình quân đầu người thể hiện tốc độ phát triển của quốc gia.

GDP Danh nghĩa

GDP Danh nghĩa là tổng giá trị tất cả các sản phẩm nội địa tính theo giá thị trường hiện tại. Chỉ số này sẽ thể hiện được sự thay đổi về giá do lạm phát. Giá cả hàng hóa trên thị trường biến động tăng hoặc giảm thì giá trị GDP sẽ thay đổi cao hơn hoặc thấp hơn. 

Công thức tính GDP Danh nghĩa: 

GDP danh nghĩa = Tổng hàng hóa, dịch vụ X Giá hàng hóa, dịch vụ

Lưu ý: Tất cả các giá trị đều được tính trong cùng một thời điểm nhất định. 

GDP thực tế 

Đây là chỉ số GDP được xác định dựa trên tổng sản phẩm/dịch vụ trong nước đã điều chỉnh theo tốc độ lạm phát. Giá trị của GDP thể hiện giá trị của tất cả các loại hàng hóa và dịch vụ được điều chỉnh dựa trên sự ảnh hưởng lạm phát của nền kinh tế trong 1 năm nhất định. 

Công thức tính GDP thực tế:

GDP thực tế = GDP danh nghĩa / hệ số giảm phát

Kết quả có 2 trường hợp xảy ra:

• GDP thực tế < GDP danh nghĩa: kinh tế của đất nước đang bị lạm phát.
• GDP thực tế > GDP danh nghĩa: kinh tế của đất nước đang giảm lạm phát.

GDP xanh

GDP xanh chính là phần còn lại của của tổng sản phẩm nội địa khi đã được khấu trừ thêm các khoản chi phí cần thiết cho việc phục hồi môi trường do quá trình sản xuất gây ra. 

Cách tính chỉ số GDP 

Hiện nay để tính GDP, người ta sử dụng 3 phương pháp là: phương pháp chi tiêu, phương pháp thu nhập và phương pháp sản xuất ra. Cả 3 phương pháp này đều có thể cho ra số liệu GDP có giá trị giống nhau. Cụ thể: 

Cách tính GDP dựa theo phương pháp chi tiêu 

Khi xét về góc độ tiêu dùng, chỉ số GDP sẽ chỉ được tính bằng mức chi tiêu cuối cùng của các thành phần kinh tế trong một quốc gia. Công thức tính như sau: 

GDP = C + I + G + NX

Trong đó:

• C (Consumption): Tổng giá trị chi tiêu dùng cho các sản phẩm, dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân trong nước. 
• I (Investment):  Tổng giá trị đầu tư vào hoạt động sản xuất. 
• G (Government Spending): Tổng giá trị chi tiêu của chính phủ
• NX (Net Export): Tổng giá trị xuất khẩu ròng của kinh tế quốc gia

Tính mức tăng trưởng của GDP dựa vào thu nhập của sản xuất kinh doanh. 

Cách tính GDP dựa theo thu nhập 

Nếu xét về góc độ thu nhập, chúng ta sẽ có tổng giá trị sản phẩm của một đất nước sẽ bao gồm: thu nhập của người lao động, thuế phí sản xuất, giá trị thặng dư sản xuất trong kỳ và chi phí khấu hao tài sản cố định…

Công thức tính GDP như sau:

GDP = W + R + I + Pr + Ti + De

Trong đó: 

• W: Tiền lương trung bình của người dân. 
• R: Tiền thuê 
• I: Tiền lãi thu được 
• Pr: Khoản lợi nhuận. 
• Ti: Tiền thuế gián thu.
• De: Tiền khấu hao tài sản cố định. 

Cách tính GDP dựa trên phương pháp sản xuất 

 Các bạn muốn tính GDP dựa trên phương phra áp sản xuất. Về cơ bản sẽ ngược lại so với phương pháp chi tiêu. Phương pháp sản xuất chính bằng tổng giá trị đầu ra kinh tế đã khấu trừ chi phí trung gian phát sinh trong quy trình sản xuất. 

 Cách tính GDP theo phương pháp sản xuất như sau:

GDP = Giá trị sản xuất – Tiêu dùng trung gian.

Giá trị của chỉ số GDP rất quan trọng với nền kinh tế của một quốc gia. 

Ý nghĩa của chỉ số GDP đối với nền kinh tế

Chỉ số GDP đóng vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia. Nó mang đến những ý nghĩa sau:

• GDP chính là tiêu chí để các bạn đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế cũng như biểu thị sự biến động của sản phẩm và dịch vụ trong nước theo thời gian.
• Sự sụt giảm của chỉ số GDP cũng có thể gây những ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Từ đó dẫn đến suy thoái kinh tế, lạm phát, thất nghiệp và giảm giá trị  tệ. Điều này còn tác động trực tiếp đến kết quả quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân.
• Chỉ số GDP bình quân đầu người của một quốc gia thể hiện mức độ thu nhập trung bình cũng như chất lượng cuộc sống của người dân tại mỗi quốc gia.
• GDP cũng chính là thước đo  tiềm năng  kinh tế của một quốc gia. Nó biểu thị giá trị thị trường của các sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia đó tạo ra. 
• Chỉ số GDP cũng giúp các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá tiềm năng tăng trưởng của một quốc gia và từ đó quyết định có nên đầu tư hay rót vốn vào quốc gia đó không?

Các chuyên gia kinh tế thường xuyên theo dõi và đánh giá chỉ số GDP hàng quý, hàng năm để so sánh tỷ lệ tăng trưởng kinh tế theo quý và theo năm. Từ đó họ sẽ phân tích tình hình tài chính, kinh tế của toàn cầu. 

Các nhà lãnh đạo có thể sử dụng kết quả GDP để hỗ trợ việc đưa ra các quyết định về chính sách tài chính. Các nhà kinh tế của Ngân hàng Trung ương cũng sử dụng GDP như một yếu tố quan trọng trong việc đưa ra quyết định về chính sách tiền tệ.

Tạm kết: 

Như vậy trong bài viết trên đây, Finy đã giúp các bạn tìm hiểu GDP là gì? Cách tính GDP như thế nào? Hy vọng đã giúp các bạn có thể nắm rõ được ý nghĩa của chỉ số GDP với tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia. Từ đó bạn sẽ có cái nhìn tổng quát hơn về tình hình kinh tế của đất nước.